Nhiều vi phạm trong chuyển đổi đất công tại TP HCM

Thông tin sai phạm

Theo báo cáo của UBND TP HCM, địa bàn TP.HCM có nhiều sai phạm trong việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất sản xuất, kinh doanh sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở.

Theo đó, từ năm 2011 đến cuối năm 2021, doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp cổ phần hóa thuộc quản lý của UBND TP HCM đã chuyển đổi 70 vị trí đất với tổng diện tích gần 1,4 triệu m2 sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở. Trong 3 năm (2019, 2020, 2021) không có dự án chuyển mục đích sử dụng đất. Tổng số tiền thu được từ việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất là 8.501,1 nghìn tỉ đồng, đạt 100% số tiền phải thu.

Trong giai đoạn này, Thanh tra TP HCM đã thanh tra 28 vị trí đất với gần 6 triệu m2 đất và ban hành 8 kết luận thanh tra. 8 kết luận thanh tra tại 8 đơn vị, gồm:

- Trung tâm Hạt nhân TP.HCM;

- Công ty CP Sản xuất Kinh doanh Dịch vụ và Xuất nhập khẩu quận 1 (Công ty Fimexco);

- Công ty CP Đầu tư và Xây lắp 5;

- Công ty CP NAKYCO;

- Công ty TNHH MTV Cây trồng TP.HCM;

- Tổng Công ty Công nghiệp Sài Gòn TNHH MTV;

- Công ty TNHH MTV Cảng sông Sài Gòn (nay là Công ty CP Cảng Phú Định);

- Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn TNHH MTV.

Thành phố thu hồi được 6,5 tỉ đồng, đã chuyển vào tài khoản tạm giữ của Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an 21 tỉ đồng, xử lý hành chính 21 tổ chức, cá nhân và chuyển 7 vụ việc vi phạm sang cơ quan để xử lý hình sự, trong đó có một vụ liên quan Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn - TNHH MTV (số còn lại không được công bố).

Hình thức sai phạm

Doanh nghiệp chuyển nhượng hoặc hợp tác góp vốn bằng tài sản là công trình trên đất, sau đó chuyển quyền được thuê đất của Nhà nước hoặc quyền được phát triển dự án, quyền thuê đất của Nhà nước cho các đối tác hoặc pháp nhân mới để toàn quyền thực hiện phát triển dự án.

Việc doanh nghiệp nhà nước thực hiện góp vốn tham gia liên doanh, liên kết, hoặc thành lập công ty liên doanh, liên kết (gọi tắt là pháp nhân mới) để triển khai các dự án kinh doanh bất động sản thực chất là chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án đầu tư nhưng không thông qua thủ tục đấu thầu chọn nhà đầu tư, hoặc đấu giá bán tài sản. Việc làm này đã biến tướng bằng các kiểu hợp đồng như hợp đồng góp vốn bằng lợi thế quyền thuê đất, lợi thế mặt bằng,... nhưng bản chất vẫn là góp vốn quyền thuê đất.

• Xem thêm: Điều gì cần tháo gỡ cho thị trường bất động sản 2023?

Đặc biệt, có trường hợp doanh nghiệp sử dụng Hợp đồng hợp tác để cập nhật thông tin biến động trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, từ đó giao cho đối tác toàn quyền triển khai, thực hiện dự án, khai thác, kinh doanh dự án mà chưa được chủ sở hữu và cơ quan Nhà nước có thẩm quyền chấp thuận.

Trong khi đó khi hợp tác đầu tư, doanh nghiệp không thẩm định lợi thế quyền thuê đất, lợi thế mặt bằng làm cơ sở góp vốn; giao toàn quyền cho đối tác khai khác dự án và phân chia lợi nhuận cố định mà không cử nhân sự tham gia, hoặc cử nhân sự không có đủ năng lực chuyên môn tham gia Ban điều phối dự án.

Doanh nghiệp đã sử dụng đất thuê của nhà nước không đúng mục đích giao, thuê, sử dụng đất đai, mặt bằng không phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh chính của đơn vị, không đúng phương án cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Đề xuất giải pháp

Trước hiện trạng trên, UBND TP HCM đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong việc thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất sản xuất kinh doanh sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở của các doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp cổ phần hóa như sau:

Một là, tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát đối với các dự án đầu tư có sử dụng đất công, kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai, vi phạm quy định về quản lý, sử dụng vốn, tài sản công.

Hai là, xử lý và thu hồi ngay đối với các dự án đầu tư chậm tiến độ, kém hiệu quả, các dự án có sai phạm trong đấu thầu, đấu giá.

Ba là, tăng cường kiểm tra việc sử dụng đất của doanh nghiệp sau cổ phần hóa đảm bảo sử dụng đúng mục đích tại phương án sử dụng được phê duyệt trong phương án cổ phần hóa doanh nghiệp, kiên quyết xử lý các trường hợp sử dụng sai mục đích.

Bốn là, tăng cường xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý đất đai điện tử.

• Xem thêm: Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo quy hoạch “đất vàng” tại Bình Dương